1.1.1950’de yürürlüğe giren ve taslakları Modern Türk Vergi Sistemi’nin kurucularından Ali Alaybek tarafından hazırlanan Gelir, Kurumlar ve Esnaf Vergileri yasalarını yürürlüğe koymak, yeni vergi düzenini kurmak, işler hale getirmek, halka tanıtmak ve denetlemek üzere;
29.05.1945/4709 gün ve sayılı yasayla Maliye Bakanlığı örgütü içinde kurulan Hesap Uzmanları Kurulu’nda -10.07.2011 tarih ve 646 sayılı KHK ile kapandığı tarihe kadar- “Hesap Uzmanı” ünvanıyla merkezi vergi denetim elemanı olarak atanan, -halen, “Hesap Uzmanı” unvanı taşımamakla beraber; kamu sektörü, özel sektör ve uluslararası kuruluşlarda muhtelif ünvanlarla görev yapmakta olan; - alameti farikası; dürüstlük, tarafsızlık, güven, disiplin olan kişilerdir.
Maliye Vekaletine bağlı olarak merkezde bir Hesap Mütehassısları Heyeti teşkiline dair olan merbut kanun projesi, bazı varidat kanunlarının bahşettiği selahiyete müsteniden takriben on seneden beri istihdam edilen hesap mütehassısı ve muavinlerinin esaslı bir teşkilata raptedilerek her bakımdan daha mazbut ve mümtaz bir hale getirilmelerindeki aşikar fayda ve zaruretten ve bu mevzuda Büyük Millet Meclisi ve encümenlerin de izhar edilen temennilerden ilham alınarak hazırlanılmıştır.
Vekiller ki mebuslardan oluyor ve olması lazımdır; bunların behemahal mütehassıs olması kaabil-i te’min değildir. Halbuki her şube-i idariyede esaslı ve çok vakıfhane tarz-ı hareket lazımdır. Her vekaletin refakatinde bir hey’et-i mütehassısa bulundurmak lazımdır. Bu hey’et-i mütehassısanın vaz’iyyeti vekil kadar ve belki vekilden daha sağlam olmak lazım gelir.
Hesap Uzmanları’nın kişisel nitelikleri ve kuşaktan kuşağa aktardıkları mesleki değerleri, “Hesap
Uzmanı” kavramının ayrılmaz öğeleridir.
Hesap Uzmanları, halen hangi ünvan altında olursa olsun görevlerini, meslek ahlakıyla sıkı sıkıya
ilişkili bulunan bu değerlerle bütünleşmiş bir şekilde, başarıyla yürütmektedirler.
Kimi zaman yazılı hale getirilmemiş, ama gelenekselleşmiş davranış biçimlerini de içeren bu
özellikleri:
Gerekli Mesleki Eğitim ve Deneyim: Mesleğe girdikleri dönemlerde, üç yıl süreyle eğitim ve staj dönemi geçirmişlerdir. Kurulda bulundukları dönemlerde yine eğitimin sürekliliği ilkesi benimsenmiş, hizmet içi eğitim, seminerler düzenlemek, araştırma ve etüdler yapmak suretiyle eğitim süreci devam etmiştir. Diğer yandan bir yıl süreyle geçici görevle yurtdışına gönderilmişler, kontenjanlar dahilinde yurtdışında iki yıl süreyle yüksek lisans yapmışlardır.
Gerekli mesleki özeni göstermek: Hesap Uzmanı, hangi ünvan altında olursa olsun, üstlenmiş olduğu her çalışmada azami özeni gösterir, çalışmalarını yürüttüğü her aşamada “Hesap Uzmanı” standartlarına, değerlerine titizlikle uyar. Bu ilke, Hesap Uzmanı’nın topluma, kamuya ve meslektaşlarına karşı olan ahlaki sorumluluğunun bir gereği olmuştur.
Mesleki Sırları Saklama ve Güvenilirlik: Kanunla da korunan bu ilke ile, mükelleflerin de Hesap Uzmanları’na güven duymasının ön koşulu olarak kabul edilmiştir.
Kıdem Esası: Yardımlaşma, dayanışma, hoşgörü, saygı ve sevgi esaslarına göre şekillenen Hesap Uzmanları camiasında “kıdem esası”, her zaman Hesap Uzmanları arasındaki ilişkilerin temel taşı olmuştur. Esasında, Hesap Uzmanlarının bugünkü saygın konumuna ulaşmalarında, camia içi ilişkilerde kuşaktan kuşağa aktarılan değerlerin büyük payı vardır.
Sosyal Davranış ve Temsil Yeteneği: Gerek özel, gerek kamu kesiminden geniş bir kitle ile iletişim halinde olduğundan, bu ilişkilerin hesap uzmanı onuruna yaraşır şekilde yürütülmesi bakımından, uygun sosyal davranış ve temsil yeteneği, Hesap Uzmanı’nın en önemli nitelikleri arasındadır.
Bürokrasi konusunda çalışmalar yapmış bulunan ünlü toplumbilimci Max Weber, saf bürokrat tipi için
göreve bağlılık duygularının ayırtedici özelliğinin, kişisel değil işlevsel amaçlara adanması
gerektiği ve bu işlevsel amaçların ardında çoğu zaman kültür değerlere ilişkin düşünceler
yatabileceği; bu değerlerinse toplum, devlet gibi kavramlar içinde yer alıyor olabileceğini belirtir.
Weber’e göre profesyonel bürokrat, işine tüm maddi ve manevi varlığıyla kendini adar.
Weber, idealist bir bürokrat tarifi vermektedir. Ancak, nadir bulunan bir “tür”
gibi görünen
saf,
idealist bürokrat tipi “Hesap Uzmanı” için yabancı değildir. Kurul’un kurucusu Ali Alaybek’in ölümünün
ardından, bir günlük gazetede yayımlanan makalede de belirtildiği gibi;
Ben bilgimi ve uzmanlığımı devletin imkanları ile kazandım ve bütün meslek hayatım boyunca onun için kullandım. Bunu şahsım için para kazanmak amacı ile kullanmak içime sinmiyor.
diyebilen bir Üstattan, bu anlayış nesilden nesile geçmiştir.
7.5.1992 tarihli Hürriyet gazetesindeki köşesinde Rauf Tamer de;
…1945’de kurulan, bugüne kadar dürüst, bilgili ve yetenekli kadrolar yetiştiren Hesap Uzmanları Kurulu, hiçbir yara bere ve nakise almamış, ender bir kurum… Onların bilgi birikimi ve şahidesiz icraatı, çocuklarımıza örnek teşkil edecek enfes bir ruh eğitimi ürünüdür… Nitekim içlerinde özel sektöre sıçrayanlar, oraları restore etmeyi de becermiş, sistemi yüceltmiştir… Ayrıca, hiçbiri, hiçbir devirde, hiçbir partinin ipoteğine girmemiş, sadece prensipleri yaşatmıştır.
Hesap Uzmanları’nın değişik çevrelerce değişik biçimlerde dile getirilen çalışma disiplini, ahlak
anlayışı ve uzmanlık bilgisi, aynı zamanda onların kamu yönetiminde ve özel sektörde çeşitli üst düzey
yöneticilik görevleri için aranan kişiler olmalarını sağlamıştır.
Aslında bu durum Weber’in de belirttiği gibi, yönetsel işlevlerin salt nesnel gerekçelere göre
uzmanlaştırılmasına olanak sağlayan, her görevin uygun uzmanlık eğitimi görmüş kişilere verilmesini
öngören modern örgütlenmenin doğal sonucundan başka birşey değildir. Liyakat
ilkesi ile ifade edilen
bu olgu, kamu ve özel sektörden Hesap Uzmanına yönelen talepleri de gerekçelendirilmektedir.
Özel sektörün Hesap Uzmanı’na olan talebinde, kamu sektöründe olduğu gibi liyakat ilkesi belirleyici
rol oynamakta, derin mesleki bilgi ve uzmanlıklarını yüksek ahlak ve sorumluluk duyguları ile
pekiştirmiş olan Hesap Uzmanları’na özel sektörden yoğun talep olmuştur.
Nitekim Hesap Uzmanları, özel sektörde holding başkanlığı, başkan yardımcılıkları, yönetim ve denetim
kurulu başkanlıkları ve üyelikleri, genel müdürlük ve yardımcılıkları, gibi pek çok üst düzey
yöneticilik görevini başarı ile yürütmeye devam etmektedirler.
Salı Yemekleri:Eylül 1981’de Vergi Dünyası Dergisi’nin yayın hayatına başlamasının ardından, her ay Derneğimizce düzenlenen yemeklerle, camia içi beraberlik, dayanışma ruhu ile Hesap Uzmanları bir araya gelmekte olup, yemeklerin fikir babası Hesap Uzmanları Derneği Eski Başkanlarından Sezai Onaral’dır.
Kuruluş Yıldönümü Etkinlikleri: Her yıl 29 Mayıs’ta Hesap Uzmanları Kurulu’nun kuruluş yıldönümü, Hesap Uzmanları Vakfınca düzenlenen “Panel” ve görkemli akşam yemekleriyle kutlanmaktadır.